Set & Setting - ciepła letnia noc, maraton po mieście, cel - zbadanie substancji.
Dawka - 2 grama Benzydaminy z Tantum Rossa + 4 browary
Doświadczenie- Amfa, Trawa, MDMA (czasem przesadne dawki), Tramal, Benzodiazepiny, DXM, Lsd, Grzyby, Lsa. Lat-21.
Współczesna scena narkotyków w Polsce w świetle ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii
Dokładny opis co i dlaczego wynika z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Poruszenie tematu, dlaczego musiała być przeprowadzona nowelizacja tejże ustawy.
Tagi
Źródło
Odsłony
9028Tadeusz L. Chruściel
Członek Komitetu Ekspertów Światowej Organizacji Zdrowia
Współczesna scena narkotyków w Polsce w świetle ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii
Praca przedstawia obszerne dane dotyczące wzrostu i kształtowania się form narkomanii w Polsce oraz ocenę wszystkich negatywnych następstw tego zjawiska. Dotyczą one szczególnie narkomanii wśród młodzieży, wzrostu nielegalnej produkcji narkotyku, handlu i przemytu, a także problemów lecznictwa, narażenia na infekcje wirusem HIV oraz kryminogenności narkomanii (wzrost przestępczości). Na scenie narkotyków ostatnich latach zanotowano przesunięcia z dominujących poprzednio opiatów i leków psychotropowych w kierunku haszyszu (konopie), amfetaminy i środków halucynogennych. Autor przedstawia prognozę wzrostu narkomanii omawiając strategię przeciwdziałania. Proponuje obok programu ogólnokrajowego rozwój programów lokalnych, koordynację działań resortowych, utworzenie ośrodka centrum informacji o narkotykach, rozwoju badań naukowych itp. Konieczne jest także pełniejsze wykorzystanie obecnych norm prawnych (Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii 1997) oraz ich dalsza ewolucja.
Jest nas, mieszkańców Ziemi, już 6 miliardów. Dobiegamy do końca 20-tego wieku, wieku rozbicia atomu, złamania kodu genetycznego i wprowadzenia do naszych mieszkań internetu. Jest rzeczą naturalną, że stawiamy sobie pytanie, co niesie nam przyszłość?
Ufamy, że nasza przyszłość będzie piękniejsza i lepsza pod każdym względem, ale jedyne, co możemy powiedzieć na pewno, to tylko tyle: że nasze życie będzie zmieniało się szybciej, niż kiedykolwiek.
Czy opanujemy narkomanię?
Na schorzenia reumatyczne cierpi ponad 5 milionów Polaków, w tym na rzs ok. 400 tys. osób, a na zmiany zwyrodnieniowe ok. 2 mln., w tym głównie kobiety (1). Schorzenia reumatyczne stanowią najczęstszą przyczynę zwolnień lekarskich, a także orzeczeń o inwalidztwie - i według danych GUS - ich liczba stale rośnie. U 1/3 chorych choroby powodują ograniczenie, a nawet całkowitą utratę sprawności fizycznej.
Według Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (2) uzależnionych od alkoholu jest niemal 2 proc. czyli 600 - 700 tys. Polaków.
W ciągu ostatnich 4 lat odsetek młodzieży często sięgającej po alkohol wzrósł o 20%. Do upicia się w czasie ostatniego roku przyznało się 60% piętnastolatków i 75% siedemnastolatków. Od 1995 r. o 1/3 wzrósł odsetek upijających się 15 - 17-letnich dziewcząt. W rodzinach alkoholików żyje 1,5 - 2 mln dzieci. Dach z alkoholikiem dzieli 1,5 - 2 mln. dorosłych. 8-10% hospitalizacji jest w związku z używaniem alkoholu.
Na początku lat dziewięćdziesiątych statystyczny mieszkaniec Polski wypijał co roku alkohol stanowiący równowartość 10-11 l czystego spirytusu. W 1999 r ilość ta spadła do 6 - 7 l 100% alkoholu na głowę. Znaleźliśmy się obok Francji i Włoch w grupie trzech krajów, w których spożycie w ciągu ostatnich 3 lat spadło o 20-30%. Jednakże jesteśmy nadal w ścisłej czołówce narodów, które preferują wódkę. Jeszcze kilka lat temu wódka stanowiła 75% wypijanego przez statystycznego Polaka alkoholu, dziś stanowi ona 55 - 60%.
Nawet piwo bezalkoholowe zawiera 1,2 - 1,3% alkoholu. Oznacza to, że po wypiciu tego napoju sprawca wypadku był pod wpływem alkoholu.
Polska od wielu lat znajduje się gdzieś w trzeciej dziesiątce na świecie, jeśli chodzi o wielkość średniego spożycia alkoholu na osobę. Przed nami jest cała Zachodnia Europa. Poza tym mamy w Polsce wysoki % osób, które piją bardzo dużo i destrukcyjnie - tzn. raz w tygodniu przekraczają próg trzeźwości. Można mówić o 7-8% populacji (pijących). Ogólny spadek spożycia nie spowodował żadnych zmian liczebności tej grupy. Obszary nasilonego picia pokrywają się z mapą bezrobocia. Picie destrukcyjne zawsze występowało w grupach zawodów związanych z bezpieczeństwem (wojsko, policja).
W porównaniu z tymi przerażającymi cyframi bardzo zresztą niekompletna i oparta na szacunkach liczba ok. 300 000 osób, które co najmniej jeden raz przyjęły jakąś substancję narkotyczną wydaje się niewielka.
A cyfra 40 000 osób uzależnionych od narkotyków nie spędza snu z oczu ani decydentom, ani lekarzom.
Badania epidemiologiczne
Badania epidemiologiczne wykonują głównie Policja i Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Według statystyk lecznictwa stacjonarnego liczbę uzależnionych szacować można na 25-40 tys. osób przyjmując, iż co roku do leczenia w placówkach stacjonarnych trafia 10-20% osób uzależnionych.
Trzeba pamiętać, że podane liczby stanowią bardziej ilustrację skali zjawiska niż precyzyjne oszacowanie(3).
Zmiany statystyczne rozmiaru narkomanii wyznaczone są nie tylko przez zmiany w jej rozpowszechnieniu ale również przez inne czynniki np. demograficzne.
W 1996 r. w szkołach stwierdzono wysoki odsetek uczniów, którzy jeden raz lub więcej razy używali leków uspokajających lub nasennych bez przepisu lekarza (19% pierwszoklasistów i 21% trzecioklasistów szkół ponadpodstawowych), więcej wśród dziewcząt niż wśród chłopców.
Za część tego wzrostu odpowiada zwiększanie się liczby uzależnionych, a pozostała część jest rezultatem wzrostu zgłaszalności do leczenia wynikającej z epidemii HIV, utrudnień w dostępie do słomy makowej, czy ogólnie trudniejszych warunków życia w okresie transformacji społeczno-ekonomicznej.
Według Biura do Spraw Narkomanii (BdsN) (4) ogólna liczba zgonów narkomanów wynosi ok. 450 osób rocznie, a współczynnik umieralności 22,8 na 1000 osób; liczbę osób uzależnionych szacować można na tej podstawie na ok. 20 tysięcy.
BdsN oficjalnie podsumowuje obecną sytuacje epidemiologiczną:
Od kilku lat nie obserwuje się znaczniejszych, stałych zmian w strukturze rozpoznań. Od stycznia 1997 r. obowiązuje w Polsce klasyfikacja chorób ICD-X i w oparciu o nią możemy dokładniej analizować strukturę rozpoznań. Pojawiła się nowa grupa rozpoznań wśród pacjentów podejmujących leczenie: są to towarzyszące zespołom uzależnień depresje oraz uzależnieni od środków narkotycznych pacjenci z zaburzeniami osobowości i zaburzeniami schizofrenicznymi.
Od początku lat dziewięćdziesiątych utrzymuje się trend wzrostowy;
Około 10% uczniów najstarszych klas szkół ponadpodstawowych miało kontakt z narkotykami w ciągu roku poprzedzającego badanie (co w zestawieniu z wynikami poprzedniego sondażu wskazuje na stabilizację zjawiska przynajmniej do 1996 r.).
Liczbę osób uzależnionych w populacji szacować można na 25-40 tysięcy;
Rozmiary zjawiska sięgania po środki nielegalne są silnie zróżnicowane terytorialnie. Większe rozpowszechnienie używania, głównie opiatów, obserwuje się w dużych miastach i niektórych regionach.
Nastąpiły małe przesunięcia w stronę nowych substancji, przede wszystkim konopi, a także amfetaminy i środków halucynogennych, a wśród młodszych osób także środków wziewnych.
Większość spośród nosicieli HIV to narkomani dożylni.
Substancje używane
Wśród substancji nielegalnych relatywnie najbardziej rozpowszechnione są konopie indyjskie.
Przynajmniej raz w ciągu całego życia konopi używało 10% pierwszoklasistów i 17% trzecioklasistów szkół ponadpodstawowych.
Odsetki te są niższe niż odsetki uczniów eksperymentujących z lekami uspokajającymi i nasennymi. Na drugim miejscu wśród substancji nielegalnych znajduje się amfetamina - ok. 3% wśród uczniów z każdego poziomu nauczania, a na trzecim LSD. Eksperymentowanie z każdą z pozostałych substancji dotyczy jeszcze mniejszych odsetek uczniów (w większości nie przekraczają 1%).
Narkomania opiatowa występuje przede wszystkim w środowisku wielkomiejskim, w rodzinach robotniczych lub urzędniczych. Używanie innych narkotyków tj. marihuany, halucynogenów i środków syntetycznych, występuje przede wszystkim w dużych ośrodkach miejskich wśród młodzieży szkół średnich i młodych dorosłych, ma charakter rekreacyjny. Najmłodsi nadal wdychają różne rozpuszczalniki organiczne.
Wśród osób pełnoletnich przeważa również używanie konopi, potem heroiny (coraz to częściej heroiny brunatnej i heroiny oczyszczonej, obok "kompotu", heroina jest także palona), amfetaminy i halucynogenów a także konopi. Spośród prekursorów spotykana jest efedryna.
W 1998 r. na rynku narkotycznym w kraju pojawiły się dotychczas nieznane substancje z grupy halucynogennych pochodnych amfetaminy (PMMA, PMEA, MBDB), wzrasta popyt na brunatną heroinę (brown sugar).
Nadal narkomania praktycznie nie występuje na terenach wiejskich.
Dane policyjne o przestępstwach
Polska jako pierwszy kraj postkomunistyczny rozpoczęła w kwietniu 2000 r. pertraktacje w sprawie wstąpienia do Europolu - europejskiego odpowiednika Interpolu, do którego już Polska należy. Europol jest organizacją Unii Europejskiej do spraw ścigania przestępczości zorganizowanej. Od Interpolu różni się tym, że prowadzi własne śledztwa i skupia nie tylko policję, ale także straż graniczną i służby celne i finansowe.
W Polsce najdłużej analizę statystyczną narkomanii prowadzi policja. Zaletą tych statystyk jest niezmienność kategorii i definicji.
Trendy narkomanii w Polsce, jak wykazuje raport KG PP z marca 2000 r. (5) są przerażające. We wszystkich analizowanych dziedzinach mamy do czynienia ze wzrostem wskaźników.
Jesteśmy obecnie w okresie rynkowym, którego istotnym elementem jest znaczny wzrost zainteresowania Polską ze strony zorganizowanej mafii narkotykowej. Polski rynek przestał być rynkiem wewnętrznym i stał się poważnym rynkiem światowym. Chałupnicza produkcja kompotu zaczęła być stopniowo wypierana przez produkcję profesjonalną: podjęto udane próby produkcji różnych narkotyków. Obecnie Polska występuje w trzech kategoriach narkobiznesu: jako producent, obszar tranzytowy i rynek zbytu.
Według szacunków policji w Polsce działa ponad 400 grup przestępczych prowadzących różnego rodzaju działalność przestępczą, niemniej jednak na rynku narkotykowym liczą się praktycznie 3 grupy przestępcze: wołomińska i pruszkowska z rejonu Warszawy oraz gdańska. Według rozpoznania grupy te kontrolują krajowy rynek narkotykowy w ramach ustalonych stref wpływów. Posiadają ponadto bliskie kontakty poza granicami kraju i współpracują z liczącymi się kartelami Ameryki Południowej poprzez swoich stałych rezydentów w krajach produkujących heroinę lub kokainę. Kokaina i heroina transportowane są drogą morską lub lotniczą do Polski, a następnie po przepakowaniu wysyłane do Europy Zachodniej. Coraz częściej kurierzy (w wielu przypadkach obywatele polscy) przemycają heroinę z Azji do Europy Zachodniej drogą lotniczą podróżując tranzytem przez Warszawę. Głównie jednak przemycana jest ona do Polski przez Bułgarię, Rumunię, Węgry, Słowację, Ukrainę, Białoruś i dalej do Niemiec, Skandynawii, Wielkiej Brytanii i Włoch. Narkotyk pozostający w kraju rozprowadzany jest przez grupy przestępcze z wykorzystaniem sieci drobnych dealerów.
Produkcją amfetaminy zajmowało się w Polsce około 500 laboratoriów. Odbiorcą byli i są przede wszystkim Niemcy i państwa skandynawskie - gotowy produkt jest właściwie bezkonkurencyjny na czarnym rynku ze względu na niską cenę i wysoką jakość (6).
W 1997 r. zlikwidowano 10 dużych nielegalnych laboratoriów produkujących amfetaminę (w 1996 r. 8, w 1995 r. także 8). W pierwszym półroczu 1998 r. zabezpieczono 18,96 kg (w analogicznym okresie 1997 r. tylko 5,1 kg) amfetaminy.
Obecnie amfetamina produkowana jest przez kilkanaście dobrze ukrytych i wyposażonych laboratoriów. Produkowana jest już również Ecstasy.
Polska jest obecnie jednym z głównych krajów tranzytowych dla heroiny, haszyszu, marihuany i kokainy. O ile w 1990 r. wykryto tylko 1 przypadek przemytu to w 1999 r. zarejestrowano 406 przypadków, niektóre wręcz spektakularnej wielkości.
Tabela I. Liczba przypadków udaremnionego przemytu narkotyków.
1991
|
1992 |
1993 |
1994 |
1995 |
1996 |
1997 |
1998 |
1999 |
6
|
23 |
21 |
20 |
69 |
97 |
148 |
252 |
406 |
Sądzi się, że przez Polskę przepływa na Zachód około 1/3 dostępnych tam narkotyków (5).
Koncentrując się na rozpoznawaniu i zwalczaniu nielegalnego handlu narkotykami oraz przemytu policja polska skonfiskowała m.in.:
Tabela II. Ilość skonfiskowanych narkotyków z nielegalnego obrotu.
1997 r.
|
1.VI. 1997 r. |
1.VI. 1998 r. |
|
Amfetamina Amphetamine |
25,344 kg
|
5,21 kg |
18,95 kg |
Kokaina Cocaine |
3,012kg |
||
Heroina Heroin |
64,580 kg |
54,40 kg |
8,20 kg |
Haszysz Hashish |
627,417 kg |
26,29 kg |
544,50 kg |
Marihuana Marihuana |
45,672 kg |
17,01 kg |
13,35 kg |
Konopie indyjskie Cannabis indica |
12105,050 kg |
||
Ecstaza Ecstasy |
1800 tabl. |
704 tabl. |
437 tabl. |
LSD |
542 szt. |
Ujawniono i zatrzymano na granicach lub w krajach sąsiadujących z Polską 35 ton marihuany, 24 tony haszyszu, 1500 l oleju haszyszowego, 3,3 tony kokainy, 590 kg heroiny, 195 kg amfetaminy i ponad 2000 l benzylometyloketonu (BMK), które usiłowano wwieźć lub wywieźć z Polski. A przecież zaledwie 10% przemytu zostaje przechwycone!
Jak w każdym kraju tranzytowym w Polsce pozostaje pewna ilość przemycanych narkotyków. Polska stała się już ważnym rynkiem zbytu narkotyków...
Wprawdzie nadal - ze względu na niską cenę dominuje "kompot", ale jest on systematycznie wypierany przez amfetaminę, marihuanę i haszysz, a zapotrzebowanie na kokainę i Ecstasy rośnie. Przypuszcza się, że w ramach międzynarodowej mafii narkotykowej wymieniana jest polska amfetamina na heroinę (z krajów "złotego trójkąta" tj. Laos, Tajlandia i Birma, oraz z krajów "złotego półksiężyca" tj. Afganistan, Iran i Pakistan) i kokainę z Kolumbii.
Na polskim "rynku zbytu" zaistniały już wszelkie formy transakcji: dystrybucja hurtowa i przez siatki dealerów, nawet w szkołach oraz oferty "promocyjne" - jednostkowe porcje narkotyków za darmo, lub za nieznaczną "promocyjną" opłatą. W ostatnich latach wyodrębniły się typowo usługowe grupy nienarkotyzujących się producentów i handlarzy.
Liczba przestępstw związanych z narkotykami stwierdzona przez policję nieustannie rośnie.
Przestępstwa związane z narkotykami dzieli się na dwie zasadnicze grupy:
- pospolite przestępstwa kryminalne przewidziane w kodeksie karnym i innych ustawach karnych (np. rozboje, kradzieże, w tym także z włamaniem, fałszerstwa),
- przestępstwa określone w Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii (obowiązującej od 15.10.97), polegające na nielegalnej produkcji, przemycie, wprowadzaniu do obrotu i posiadaniu środków odurzających i psychotropowych, a także prowadzeniu niedozwolonych upraw roślin, służących do produkcji narkotyków.
W 1997 roku prowadzono łącznie aż 4.231 spraw o 7.915 stwierdzonych przestępstw przewidzianych w tych ustawach, wobec 4.231 podejrzanych.
W 1985 r. stwierdzono 2230 przestępstw tj. 0,41% ogólnej liczby przestępstw, w 1992 roku takich stwierdzonych przestępstw było 2.442, w 1994 r. - 4.000, w 1995 r. - 4.284, a w 1999 r. było już 16 104 tj. 1,44% ogólnej liczby.
Brak, jak na razie danych, które umożliwią ocenę, w jakim stopniu liczby te obrazują zwiększoną wykrywalność przestępstw, a w jakim są dowodem postępującego wzrostu zjawiska. Wprowadzenie do polskiego prawa szczególnych instytucji pracy operacyjnej policji, tj. zakupu kontrolowanego, kontrolowanego wręczenia lub przyjęcia korzyści majątkowej i dostaw niejawnie nadzorowanych (art. 19a i 19b ustawy o policji) zwiększyły szanse policji na zebranie dowodów przestępstwa. Niejawne nadzorowanie przesyłek jest jedną z najskuteczniejszych i zarazem najbardziej ryzykownych metod przeciwdziałania międzynarodowemu przemytowi.
Rośnie liczba przestępstw nielegalnego posiadania i liczba osób produkujących i handlujących (p. Tabela III i IV):
Tabela III. Art. 48. Nielegalne posiadanie narkotyków (5)
1997
|
1998 |
1999 |
|
Wszczęto postępowań Number of proceedings |
120 |
1249 |
1614 |
Stwierdzono przestępstw Number of crimes |
32 |
1380 |
1896 |
Podejrzani Suspect persons |
18 |
777 |
1146 |
Policja zbiera również dane dotyczące zatruć środkami odurzającymi, w tym zatruć śmiertelnych. W 1995 r. stwierdzono 818 zatruć, w tym 177 skończyło się śmiercią. W stosunku do 1990 r. liczba zatruć zwiększyła się o 19% a liczba zgonów o 81% (4,5).
Europejski Ośrodek zbierania danych (EMCDDA) w Lizbonie podaje, że Irlandia ma najwyższy współczynnik zgonów związanych z narkomanią. W innych krajach liczba zgonów związana z nadużywaniem ustabilizowała się lub spadła.
Tabela IV. Produkcja i obrót narkotykami w latach 1995-1998 (5). Polska na tle niektórych państw europejskich
Kraj Country |
Rok Year |
|||
1995
|
1996 |
1997 |
1998 |
|
Polska Poland |
4 284 |
6 780 |
7 915 |
16 432 (42,5*) |
Słowacja Slovakia |
606 |
735 |
967 |
520 (9,6) |
Ukraina Ukraine |
38 142 |
38 002 |
38 127 |
35 634 (70,6) |
Węgry Hungary |
438 |
451 |
957 |
2 075 (20,5) |
Portugalia Portugal |
2 749 |
1 645 |
1 378 |
1 261 (12,9) |
Włochy Italy |
38 269 |
38 954 |
41 420 |
43 014 (74,7) |
Francja France |
79 052 |
79 617 |
86 961 |
92858 (158,7) |
Niemcy Germany |
158 477 |
187 022 |
205 099 |
216682(264,1) |
Austria Austria |
11 635 |
14 923 |
16 808 |
15 906 (196,9) |
* Wskaźnik zagrożenia na 100 000 ludności.
Uprawy
W 1997 (1998) r. mak (niskomorfinowy) można było uprawiać legalnie na powierzchni 8.850 (8500) ha w 22 województwach, a konopie włókniste na powierzchni 4450 (2 200) ha w 12 (9) województwach. Wykonanie kontraktacji było jednak mniejsze i wyniosło dla maku 44,8 % (69,1%) zaplanowanego areału (tj. 3.963 ha w 1997 r. i 5 877 ha w 1998 r.), a dla konopi jedynie 4 % (3,5%) zaplanowanego areału (tj. 178 ha w 1997 r. i 76 ha w 1998r.).
Do uprawy był dopuszczony mak niskomorfinowy (odmiana Przemko) oraz konopie włókniste (odmiany : Beniko i Białobrzeskie).
Mak z reguły jest uprawiany na małych areałach (kilkadziesiąt arów), co sprawia, że uzyskiwane dochody nie stanowią znaczącej pozycji w gospodarstwie.
O zainteresowaniu uprawą konopi na potrzeby przemysłu włókienniczego i opłacalnością tej produkcji świadczy powierzchnia uprawy tej rośliny - w ostatnich latach zaledwie kilkadziesiąt do kilkuset hektarów w skali kraju. Na początku lat dziewięćdziesiątych nastąpiło całkowite załamanie się uprawy konopi, spowodowane przede wszystkim restrukturyzacją branży i wycofaniem się zakładów z kontraktacji tej rośliny. Niemniej jednak ze względu na możliwość uprawy konopi włóknistych na glebach skażonych przez przemysł oraz wykorzystania tej rośliny w przetwórstwie celulozowo-papierniczym można liczyć na renesans upraw konopi w najbliższych latach.
Od czasu wejścia w życie Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii nielegalne uprawy maku i konopi stanowią około 50% ogólnej liczby przestępstw. Od 1991 roku uprawiana legalnie w systemie kontraktacji może być tylko niskomorfinowa (0,05%) odmiana maku "Przemko" (hodowli IHiAR).
Wzrost ilości przypadków nielegalnych upraw konopi z 68 w 1996 do 262 w 1997 r. może świadczyć o faktach dystrybucji na dużą skalę nasion konopi pochodzących z innych państw (np. z Holandii i Niemiec) przemycanych do Polski.
W 1997 roku na terenie kraju odnotowano ogółem 2.518 przypadków nielegalnych upraw (7), w tym 2.256 uprawy maku - na łącznej powierzchni 102 ha 31 a oraz 262 konopi - na łącznej powierzchni 30 ha 44 a.
Najwięcej nielegalnych uprawy maku odnotowano m. in. w województwach:
- lubelskim - 325 przypadków na pow. ponad 4 ha,
- tarnowskim - 281 przypadków na pow. ponad 20 ha,
- białostockim - 163 przypadki na pow. ponad 1 ha,
- rzeszowskim - 156 przypadków na pow. ponad 1 ha,
W 1998 r. było ok. 50% mniej niż w roku ubiegłym przypadków nielegalnej uprawy maku, a powierzchnia była też znacząco mniejsza (7).
Program przeciwdziałania narkomanii
Krajowy program przeciwdziałania narkomanii na lata 1999-2001 (4), przyjęty przez rząd w 2000 r. ustalił następujące cele działania;
- Stworzenie całościowej strategii, eliminacja nieefektywnych i nieadekwatnych programów, mobilizacja władz innych resortów oraz władz wojewódzkich i samorządowych do podejmowania działań na rzecz zapobiegania narkomanii.
- Położenie głównego nacisku na rozwój programów lokalnych oraz na działania prewencyjne i promujące zdrowie. Poparcie inicjatyw lokalnych.
- Poprawa koordynacji działań resortów, władz samorządowych i organizacji lokalnych.
- Prowadzenie monitorowania i oceny realizacji zadań z zakresu redukcji popytu i podaży na środki psychoaktywne.
- Włączenie profilaktyki uzależnień do programów szkół wszystkich typów i poziomów.
- Szkolenie i doskonalenie specjalistów z różnych grup zawodowych zajmujących się problemem narkomanii.
- Wydawanie świadectw dla osób prowadzących szkolenia i dla pracowników programów realizujących zadania z zakresu redukcji popytu na środki psychoaktywne.
- Utworzenie Centrum Informacji o narkotykach.
- Korekta regulacji prawnych w miarę pojawiających się potrzeb.
- Objęcie pełną kontrolą prekursorów.
- Rozwój badań naukowych nad problemami medyczno-społecznymi narkomanii
- Rozszerzenie współpracy międzynarodowej.
- Rozwijanie działań informacyjno-edukacyjnych poprzez wydawnictwa i media.
- Rozwijanie systemu informacyjnego (centralna baza danych), o programach zapobiegania narkomanii oraz o epidemiologii i demografii narkomanii.
Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii
Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z 1997 r. (UPN) jest aktem prawnym umożliwiającym podejmowanie bardziej zdecydowanych działań na rzecz redukcji popytu i podaży środków odurzających niż poprzednia ustawa o zapobieganiu narkomanii. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii jest efektem przeszło dwuletniej pracy podkomisji sejmowej, ekspertów i środowiska profesjonalistów. Ten akt prawny zastąpił poprzednio obowiązującą ustawę o zapobieganiu narkomanii z 1985 r.
Potrzeba wprowadzenia nowych regulacji ustawowych dotyczących problematyki narkomanii wyniknęła z kilku powodów a w szczególności:
- ze wzrostu zasięgu zjawiska narkomanii i zwiększającej się liczby osób z tzw. grup ryzyka, większej dostępności i różnorodności substancji odurzających i psychotropowych na rynku.
- rozwoju wiedzy o zjawisku narkomanii i metodach jej zapobiegania
- konieczności dostosowania regulacji prawnych do efektywnej walki z podażą środków odurzających.
- koniecznością dostosowania polskiego prawodawstwa do standardów międzynarodowych zgodnie z ratyfikowanymi przez Polskę konwencjami.
Nowelizacja była również konieczna ze względu na reformę ustrojową Państwa (8).
UPN nadal utrzymuje charakter profilaktyczno-leczniczy pomimo zwiększenia sankcji karnych w odniesieniu do przestępstw związanych z narkotykami, jednak ostrze tych sankcji nie jest skierowane przeciwko osobie uzależnionej.
UPN jest aktem prawnym umożliwiającym podejmowanie bardziej zdecydowanych działań na rzecz redukcji popytu i podaży środków odurzających.
Już po uchwaleniu ustawy Trybunał Konstytucyjny - w październiku 1998 r.- orzekł (na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich), że przepadek narkotyków (art. 22, ust. 4 Ustawy) jest jednym ze środków karnych, a zatem elementem wymiaru sprawiedliwości, który jest wyłącznie domeną sądów. Takie orzeczenie wymaga nowelizacji Ustawy.
Sejm RP uchwalił w dniu 26 października 2000 r. nowelizację UPN. Poselski projekt ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (druk nr 631 z dnia 16 lutego 2000 r.) zawierał 29 propozycji poprawek i uzupełnione wykazy substancji kontrolowanych. Główną intencją projektodawców było zaostrzenie sankcji karnych i usunięcie dotychczasowej regulacji karalności posiadania substancji kontrolowanych (art. 48 UPN). Najważniejsza i kontrowersyjna była poprawka znosząca niekaralność posiadania nieznacznych ilości.
Art. 48 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
"4. Sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli sprawca występku określonego w ust. 1 jest osobą uzależnioną i posiada na własny użytek środki odurzające lub substancje psychotropowe w ilości nieznacznej".
dodaje się ust. 5 w brzmieniu;
"5. W stosunku do osób określonych w ust. 4 sąd może nakazać poddanie się leczeniu odwykowemu w odpowiednim zakładzie opieki zdrowotnej. Art. 56 ust. 4 stosuje się odpowiednio".
Posiadanie narkotyków będzie więc karane niezależnie od ich ilości i przeznaczenia. Ta bardzo kontrowersyjna decyzja nie wykorzystuje furtki, jaka pozostawia Konwencja ONZ z 1988 r. przewidując możliwość odmiennych regulacji prawnych w sprawach za posiadanie nieznacznych ilości narkotyków dla własnego użytku z uwzględnieniem wszystkich okoliczności. Niewątpliwie ta regulacja ułatwi policji ściganie małych handlarzy. Jednakże można się spodziewać trudności w zgłaszaniu się narkomanów do leczenia (przyznanie się do przestępstwa) i etyczne wątpliwości lekarza, który podejrzewając lub rozpoznając narkomanię, rozpoznaje równocześnie przestępstwo posiadania i nie wie, czy ma obowiązek zgłoszenia przestępstwa, czy tez chroni go - i pacjenta - tajemnica lekarska. Takich istotnych szczegółów ustawa nie rozstrzyga.
Objęto kontrolą grzyby halucynogenne i wprowadzono nowe, mało precyzyjne określenie do słowniczka (art. 6, pkt. 22a - grzyby halucynogenne - grzyby zawierające substancje psychotropowe).
Sprecyzowano restrykcyjnie pojęcie leczenia uzależnienia, dodając w art. 6 pkt. 9a w brzmieniu: "leczenie - leczenie uzależnienia a nie wszelkich skutków zdrowotnych, będących następstwem uzależnienia,". Zaostrzono sankcję karną za wytwarzanie, przetwarzanie i przerabianie narkotyków w znacznych ilościach oraz udostępnianie narkotyków.
Ściślej określono zasady kontroli podmiotów, posiadających zezwolenie na wytwarzanie, przetwarzanie, przerabianie, przechowywanie i obrót narkotykami i substancjami psychotropowymi.
Przepadek i zarządzenie zniszczenia mienia będzie dotyczyć także przedmiotów pochodzących z wykroczenia, a nie tylko - jak dotychczas - z przestępstwa.
Skonkretyzowano obowiązek niektórych organów państwowych prowadzenia badań nad problemami narkomanii.
Na właścicieli, zarządców i kierowników zakładów gastronomicznych i rozrywkowych nałożono obowiązek powiadamiania policji o przestępstwie wprowadzania do obrotu narkotyków na terenie lokalu.
Sądzę że potrzebne są także inne zmiany, wynikające z niedostatecznie przemyślanych zmian w ustawie o zapobieganiu narkomanii z 1975 r. Wprowadzenie do słowniczka określenia konopi włóknistych nie zostało połączone z wprowadzeniem określeń preparatów pochodzących z takich konopi: można mniemać, że np. susz roślinny z ziela konopi włóknistych jest innym obiektem posiadania itp. Instytut Ekspertyz Sądowych otrzymując różne materiały pochodzące z konopi zabezpieczone do spraw przeciwko przepisom ustawy z 1997 r. natrafia na trudności w orzeczeniu, czy badany materiał jest substancją kontrolowaną przez ustawę.
Pilnie potrzebna jest również ustawowa regulacja obrotu i użytkowania prekursorów grupy IIB-R (np. aceton, kwas solny, kwas siarkowy), zapomnianych w ustawie.
Piśmiennictwo
1. Mariola Pietraszek. Kłopoty reumatologii. Służba Zdrowia nr 30-31, 13-17 kwiecień 2000 r. -2. Nałóg w pełni demokratyczny. Rozmowa Jerzego Mellibrudy i Bogusława Prajsnera. Rzeczpospolita, 6-7 maja 2000 r. -3. Moskalewicz J., Sierosławski J.: "Zastosowanie nowych metod szacowania rozpowszechnienia narkomanii". Alkoholizm i Narkomania, 4(21), 91. -4. Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej: Krajowy program przeciwdziałania narkomanii na lata 1999-2001. MZiOS, Warszawa, 1999. -5. Przestępczość w Polsce związana z narkotykami w latach 1995-1999. Raport KGP, Biuro Prezydialne, marzec 2000 r. -6. Filar M. Przestępczość związana z narkotykami w Polsce. W: Hirsch H. J., Hofmański P. i in. (red.) Prawo karne i proces karny wobec nowych form i technik przestępczości. Temida 2. Białystok, 1997. -7. Wyniki ogólnokrajowych działań operacyjnych "MAK-KONOPIE". -8. Ustawa tzw. kompetencyjna, Dz. U. z 1998 r., nr 106, poz. 668.
Adres autora:
ul. Dzika 6/284
00-172 Warszawa
Komentarze
to to oglupia, zmniejsza inteligencje, pojawiaja sie jakies zwierzece tiki, to jest chyba dla tych co maja byc odsunieci od spoleczenstwa. przepisuja to lekarze psychiarzy: swietny anafranil. nigdy!
od miesiąca biorą anafranil 50-75 mg na dobę z powodu depresji wywołanej wychodzeniem z benzodiazepin. jestem też uzależniony od alkoholu - głównie wino w ilościach butelka - 3 dziennie. pojechałem z kumplem na wieś - dom po dziadkach - taka działka - bo pracujemy nad nad realizacją takiego scenariusza i piszemy sztukę dla tearu - pracowaliśmy dwa dni - intensywne logoreie plus delikatnie czały czas wino+haszysz marokański+ja klomipramina - przyjaciej ma naturalnego zajoba efekt- cały następny dzień nad ziemią - robotę odwaliliśmy za trzech i mnóstwo nowych odkryć. głębokie doświadczenie, które zmienia sposób patrzenia na rzeczywistość. trzeba być zahartowanym. Alfa8