Proces sądowy

POSTĘPOWANIE SĄDOWE

( krok po kroku jakie masz prawa w czasie rozprawy sądowej)

Gdy akt oskarżenia wpłynie do sądu, następuje faza postępowania przed rozprawą. Sąd sprawdza, czy pismo procesowe odpowiada wymaganiom formalnym. Na tym etapie sąd może dojść do wniosku, że istnieją braki dowodowe i zwrócić sprawę prokuratorowi do uzupełnienia. Jeżeli wszystko jest w porządku, zarządza się przeprowadzenie rozprawy. Na rozprawę otrzymujesz wezwanie i przed odczytaniem aktu oskarżenia masz prawo złożyć oświadczenie, że chcesz działać w charakterze oskarżycielki posiłkowej. Masz także prawo zwrócić się do Sądu o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu, jeżeli jesteś w stanie wykazać, że nie stać cię na zapłacenie kosztów z tym związanych bez uszczerbku dla siebie lub rodziny (art. 78 i 88 k.p.k.) - decyzja należy wyłącznie do Sądu. Jako osoba pokrzywdzona masz prawo wziąć udział w całej rozprawie, ale nie jesteś stroną w procesie, nie masz więc praw z tym związanych. Natomiast jako oskarżycielka posiłkowa jesteś stroną procesową i masz prawo zadawania pytań, składania wniosków dowodowych oraz środków odwoławczych od wyroku itp. Jeżeli masz pełnomocnika może on wykonywać w Twoim imieniu wszystkie Twoje uprawnienia, a Ty nie musisz być przy tym obecna, gdy nie chcesz przebywać na sali sądowej. Po przesłuchaniu Cię w charakterze świadka masz prawo opuścić salę. Jedną z głównych zasad procesowych jest zasada jawności. Oznacza to, m.in udział publiczności w rozprawie sądowej. Sąd jednak może, w określonych przypadkach, wyłączyć jawność rozprawy w całości lub w części. W sprawach dotyczących przestępstw seksualnych z reguły jest wyłączana jawność rozprawy. Taki wniosek możesz zawsze złożyć do Sądu. Jeżeli oskarżony działa na Ciebie krępująco i w taki sposób, że mogłoby to uniemożliwić złożenie przez Ciebie zeznań, masz prawo wnosić o wydalenie go z sali rozpraw na czas składania przez Ciebie zeznań. Jeżeli jesteś osobą nieletnią, powinien się w tej kwestii wypowiedzieć psycholog. Pamiętaj, że rozprawą kieruje przewodniczący (jest to zawsze sędzia zawodowy),a wszelkie kwestie wynikające w toku rozprawy rozstrzyga Sąd. Postępowanie sądowe jest decydującą częścia postępowania karnego. Sąd decyduje, czy oskarżony jest winny, czy nie, a więc czy powinien zostać skazany, czy uniewinniony. Przebieg rozprawy jest uregulowany przepisami postępowania karnego. Rozpoczyna się od wywołania sprawy i sprawdzenia obecności stron i osób wezwanych. Następnie zostaje odczytany akt oskarżenia i rozpoczyna się postępowanie dowodowe, w czasie którego prezentowane są dowody. Na ich podstawie Sąd będzie dopiero wyrokował. Oskarżony ma prawo, do czasu zakończenia pierwszego przesłuchania na rozprawie - jeżeli czyn mu zarzucony stanowi występek zagrożony karą do 8 lat pozbawienia wolności - złożyć wniosek o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie mu określonej kary bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Jest to t.zw. dobrowolne poddanie się karze. Jednak na takie załatwienie sprawy Sąd musi uzyskać zgodę zarówno prokuratora, jak i pokrzywdzonego. Jeżeli będziesz uważać, że takie załatwienie sprawy nie zadowala Cię, to po prostu nie wyrazisz zgody i rozprawa będzie się toczyć na zasadach ogólnych (art. 387 k.p.k.). Oskarżony ma prawo bronić się w sposób, który uważa za najlepszy, może więc zaprzeczać faktom, zadawać pytania świadkom, zgłaszać wnioski dowodowe, aż do czasu zamknięcia przewodu sądowego. Twoje zeznania również muszą być złożone przed Sądem. Kolejną bowiem zasadą procesową jest zasada bezpośredniości. Dowody musi obejrzeć i wysłuchać Sąd bezpośrednio. Są ściśle określone przypadki w przepisach, kiedy można od tej zasady odstąpić. Masz obowiązek, tak jak poprzednio mówić prawdę, o tym zostaniesz pouczona przez Sąd. Masz też prawo odmowy zeznań o czym po raz kolejny zostaniesz pouczona, prawo to bowiem przysługuje przez cały czas trwania postępowania karnego. Możesz więc odmówić składania zeznań, jeśli oskarżony jest osobą dla Ciebie najbliższą w rozumieniu prawa. Pamiętaj jednak przy podejmowaniu decyzji, że w tym momencie wszystkie złożone dotychczas Twoje zeznania przestają istnieć - nie ma ich, nie mogą więc być dowodem w sprawie. Nie można ich odczytać ani wykorzystać do oceny winy oskarżonego. Gdy składasz zeznania przed Sądem pytaj, gdy czegoś nie rozumiesz. Jeśli nie wiesz lub nie pamiętasz mów o tym Sądowi wyrażnie. Nie będziesz ukarana za to, że po upływie pewnego czasu od zdarzenia Twoje zeznania są mniej dokładne niż wcześniej.Trzeba niestety podawać również przed Sądem szczegóły związane z przebiegiem zdarzenia, chociaż już o tym wcześniej mówiłaś. Twoje zeznania mogą być odczytane tylko wtedy, gdy odbiegają w istotny sposób od wcześniej złożonych lub gdy czegoś nie pamiętasz. Wtedy Sąd odczytuje fragmenty zeznań i pyta Ciebie skąd się wzięły różnice, aTy musisz odpowiedzieć (art. 391 k.p.k.). Pytania mogą być Ci zadawane przez prokuratora, oskarżonego/ych i jego obrońcę/ców. Mogą pojawić się pytania nieprzyjemne dla Ciebie i gdy masz swojego pełnomocnika może on wnioskować do Sądu o uchylenie takich pytań. Nie ma powodu, dla którego w sposób uwłaczający Twojej godności podejmowane byłyby próby ustalenia Twojego sposobu "prowadzenia się", bądź czynienia z Ciebie winnej całej sytuacji. Oskarżony zazwyczaj stara się wykazać, że sama tego chciałaś, że nie było żadnych gróżb i przemocy, że się źle prowadzisz itp. Powinnaś liczyś się z możliwością tego rodzaju pytań, wówczas łatwiej Ci będzie na nie odpowiednio zareagować. Po przeprowadzeniu całego postępowania dowodowego Sąd zawsze pyta strony, czy mają jeszcze jakieś wnioski dowodowe. Pamiętaj, że jest to ostatni moment na złożenie nie tylko wniosków dowodowych, ale również wniosku o odszkodowanie. Gdy strony oświadczają, że nie zgłaszają wniosków, Sąd zamyka przewód sądowy i udziela głosu stronom. Pierwszy zabiera głos prokurator, prezentując dowody, które jego zdaniem potwierdzają tezy aktu oskarżenia. Następny zabiera głos pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego lub oskarżyciel posiłkowy. Wskazuje on na dowody przemawiające za winą oskarżonego. Kolejnym mówcą jest obrońca oskarżonego, który zazwyczaj stara się wykazać, że w materiale dowodowym są luki, albo, że świadkowie są niewiarygodni, że istnieją okolicznosci łagodzące odpowiedzialność jego kienta itp. Ostatnie słowo należy do oskarżonego. Po wystąpieniach stron Sąd udaje się na naradę w celu wydania wyroku. Po naradzie Sąd wraca na salę rozpraw i ogłasza wyrok. W czasie odczytywania wyroku wszyscy obecni na sali stoją. Następnie Sąd podaje najważniejsze ustne motywy wyroku oraz poucza strony o sposobie jego zaskarżenia. Wyrok może być zaskarżony przez każdą stronę procesową. Jeżeli byłaś oskarżycielką posiłkową masz prawo w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyroku złożyć na piśmie do Sądu zapowiedź apelacji. Oznacza to, że Sąd sporządzi pisemne uzasadnienie orzeczenia. Po otrzymaniu przez Ciebie wyroku, wraz z uzasadnieniem w terminie 14 dni od daty potwierdzenia otrzymania wyroku, wnosisz apelację. Jeśli wyrok został wydany przez Sąd Rejonowy apelację wnosisz do Sądu Okręgowego za pośrednictwem Sądu Rejonowego. Jeśli wyrokował Sąd Okręgowy wówczas środek odwoławczy wnosisz do Sądu Apelacyjnego za pośrednictwem Sądu Okręgowego. W tym przypadku apelacja musi być sporządzona i podpisana przez adwokata (art 446 k.p.k.). Apelacja złożona po terminie ustawowym nie będzie przyjęta. W swojej apelacji, jeżeli uważasz wyrok za niesłuszny, musisz podać powody takiego stanowiska ,wskazując m.in. dowody, które Twoim zdaniem zostały nieprawidłowo ocenione, bądź pominięte przy wyrokowaniu. Masz prawo wziąć udział w rozprawie apelacyjnej, jeżeli jesteś oskarżycielką posiłkową zostaniesz powiadomiona o jej terminie, bez względu na to czy wnosiłaś apelację czy nie (art. 450 k.p.k.). W czasie rozprawy apelacyjnej Sąd wysłuchuje argumentów wszystkich obecnych stron i ocenia w wyroku zasadność podniesionych w apelacjach zarzutów. Sąd Odwoławczy może utrzymać wyrok w mocy, zmienić go lub uchylić w całości do ponownego rozpoznania. Powinnaś wiedzieć, że uchylenie wyroku z reguły oznacza powtórzenie rozprawy przed Sądem I instancji, a więc Twój ponowny w niej udział. Powinnaś również wiedzieć, że można zaskarżyć nie tylko wyrok, ale też samo uzasadnienie (art. 425 k.p.k.). Postępowanie karne jest długotrwałą i skomplikowaną procedurą. Nie prowadzi automatycznie do skazania. Oskarżeni wykorzystując obowiązujące przepisy dążą zazwyczaj do wykazania naruszenia obowiązującej procedury przy zbieraniu dowodów, bądź wykazania luk dowodowych - starają się wykazać swoją niewinność. Dlatego ważne jest, aby pokrzywdzony posiadał również wiedzę na temat obowiązujących przepisów postępowania karnego. Nie masz wpływu na wiele spraw związanych z toczącym się postępowaniem karnym. Ale ważne jest, żebyś skoncentrowała się na swojej w nim pozycji, żebyś przygotowała się do jego przebiegu i rozumiała co się wokół Ciebie dzieje i dlaczego.