08.07.2005 - Zapis debaty i głosowania w Sejmie RP. Brakło tylko 4 głosów dla wniosku mniejszości, a zamiast kar za posiadanie na własny użytek wprowadzono by terapię lub edukację.
Marszałek Sejmu:
Powracamy do rozpatrzenia punktu 19. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Stanisława Piosika i przeprowadził dyskusję, w trakcie której zgłoszono poprawki. W związku z tym skierowaliśmy je do komisji. Dodatkowe sprawozdanie ogłoszono w druku nr 4243-A. Przechodzimy do trzeciego czytania. Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Stanisława Piosika.
Poseł Sprawozdawca Stanisław Piosik:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W trakcie drugiego czytania rządowego projektu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii zgłoszono trzy poprawki. Komisja procedowała nad tymi poprawkami. Jeśli chodzi o poprawkę 1., dotyczy ona art. 70, gdzie dodaje się ust. 2a. W wyniku głosowania Komisja Zdrowia przyjęła tę poprawkę jednogłośnie, a związane to było z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego na temat przepadku przedmiotu, ogłoszonym 30 czerwca br. Jeśli chodzi o poprawkę 2., to dotyczy ona art. 72, nadania mu nowego brzmienia. Chcę powiedzieć, że stanowisko rządu w tym temacie było negatywne, natomiast komisja nie mogła wysłuchać opinii przedstawiciela wnioskodawców, ponieważ nie byli obecni. W wyniku głosowania 1 osoba była za, 8 - przeciw, 1 - wstrzymująca. Jeśli chodzi o poprawkę 3. dotyczy ona art. 91, a mówi o wejściu w życie ustawy po upływie 14 dni od ogłoszenia, bez wyjątku ketaminy, która była podana w załączniku nr 2. W wyniku głosowania 1 osoba była za, 6 - przeciw, 4 - wstrzymujące. W związku z tym zwracam się z uprzejmą prośbą do Wysokiej Izby o przyjęcie poprawki 1., natomiast poprawki 2. i 3. proponujemy odrzucić. Dziękuję uprzejmie. Marszałek: Dziękujemy bardzo. Przechodzimy do głosowania. Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 4243. Komisja przedstawia również wniosek mniejszości oraz - w dodatkowym sprawozdaniu - poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności. Pytania będę dopuszczał do poprawek. Do wniosku mniejszości do art. 62 ust. 3 wnioskodawcy proponują, aby w przypadku, gdy sprawca występku określonego w ust. 1 posiada na własny użytek środki odurzające lub substancje psychotropowe w ilości nieznacznej, sąd mógł odstąpić od wymierzenia kary, zobowiązując jednocześnie sprawcę do uczestnictwa w odpowiednim programie edukacyjno-profilaktycznym lub profilaktyczno-terapeutycznym. Konsekwencją przyjęcia tego wniosku będzie odpowiednia zmiana w projekcie ustawy zawarta w sprawozdaniu. Czy pytanie posła Cymańskiego dotyczy tej sprawy? (Poseł Tadeusz Cymański: Tak.) Proszę bardzo.
Poseł Tadeusz Cymański:
Panie Marszałku! Pytanie dotyczy kwestii zasadniczej. Od losu tej poprawki może zależeć los ustawy. Otóż mam pytanie. Czy proponowana poprawka w tej wersji w praktyce - podkreślam: w praktyce - nie oznacza tego, o co jest spór, a więc możliwości odejścia od penalizacji posiadania niewielkiej ilości narkotyku, ponieważ w projekcie, który mamy przed sobą, jest wyraźny zapis w sprawie kary grzywny, ograniczenia bądź pozbawienia wolności, wprowadza się natomiast możliwość odstąpienia od tego i zastosowania zobowiązania sprawcy do uczestniczenia w programach edukacyjno-profilaktycznych. Znając rzeczywistość, wiedząc, że wyrozumiałość została zastąpiona już pobłażliwością - ten spór jest w kwestii tej poprawki najbardziej widoczny - mam pytanie: Czy tak w praktyce nie będzie? I pytanie pomocnicze skierowane do pani minister: Czy na gruncie obecnego prawa nie można również, najczęściej poprzez stosowanie kary w zawieszeniu, osiągać tych samych celów leczniczych i terapeutycznych? (Oklaski)
Poseł Jakub Derech-Krzycki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W kontekście zgłoszonego wniosku mniejszości chciałbym przedstawiciela rządu zapytać: Jak kwestia możliwości odstąpienia od wymierzenia kary w zamian za uczestniczenie w procesie terapeutycznym wygląda w innych krajach Unii Europejskiej? Dziękuję.
Poseł Antoni Stanisław Stryjewski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam pytanie do rządu, przede wszystkim do ministra sprawiedliwości. Bo co się okazuje w świecie? Okazuje się, że głównymi rozprowadzaczami narkotyków są osoby uzależnione, które niby posiadają drobne ilości narkotyków, ale tak naprawdę je rozprowadzają. A walka z nimi, jeżeli ustawodawstwo jest wadliwe, jest niemożliwa, bo niby z litości nad ich uzależnieniem tak naprawdę parlamenty wyrażają zgodę na dalsze szerzenie się narkomanii. I jest pytanie do rządu: Jak będzie walczył z dilerami narkotyków przy tym systemie dotyczącym osób uzależnionych? Dziękuję pięknie. (Oklaski)
Poseł Bolesław Piecha:
Dziękuję bardzo. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym uzupełnić pytanie pana Krzyckiego skierowane do ministra zdrowia: Jak sprawa penalizacji lub depenalizacji jest rozwiązana w kraju, który ma największe doświadczenia w walce z narkotykami, czyli w Stanach Zjednoczonych? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Zbigniew Podraza:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiedzi na pytania może zacznę od kwestii, jak wyglądają sprawy związane z penalizacją w ustawodawstwie w krajach Unii Europejskiej. Ze względu na ustawodawstwa dotyczące posiadania narkotyków w Unii Europejskiej możemy wyróżnić obecnie dwie grupy państw. Pierwsza grupa to państwa, w których w ustawodawstwie istnieje obecnie całkowity zakaz posiadania i używania narkotyków. Jest to m.in. Cypr, Francja, Finlandia, Grecja, Luksemburg i Szwecja. I Stany Zjednoczone też, panie pośle. Drugą grupę stanowią państwa, w których używanie narkotyków nie jest karane, a za ich posiadanie na własny użytek nie przewiduje się kary pozbawienia wolności, jedynie kary administracyjne. Są to m.in. Czechy, Włochy, Belgia, Hiszpania, Estonia, Łotwa, Portugalia i Irlandia. Z ostatniego raportu przygotowanego przez Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii w Lizbonie wynika, że obecnie można mówić o trendzie do wprowadzania depenalizacji w wypadku używania narkotyków, szczególnie w stosunku do osób posiadających niewielkie ich ilości na własny użytek. Kara pozbawiania wolności zastępowana jest karami administracyjnymi - skierowaniem osoby na leczenie lub wsparcie socjalne. Tego typu rozwiązania są obecnie rekomendowane przez Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków. Problemy związane z posiadaniem narkotyków trzeba przedstawiać w sposób taki. Należy podkreślić, iż właściwie młodzież, która jest mylnie przekonana o znikomej szkodliwości środków odurzających, powinna być przede wszystkim przedmiotem intensywnych oddziaływań profilaktyczno-edukacyjnych, ponieważ to właśnie młodzi ludzie generują główną falę popytu na narkotyki. Osadzanie ich w zakładach karnych powoduje stygmatyzację, wpisanie w role dewiacyjne i bliskie kontakty ze światem przestępczym, co z pewnością nie przyczynia się do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Muszę powiedzieć, jak wyglądała ewolucja zapisu rządowego, który jest zbieżny z zapisem z wniosku mniejszości. Pierwszy zapis, który był dyskutowany i poddany szerokiej dyskusji, to zapis o depenalizacji. Brzmiał on: Nie podlega karze sprawca występku określonego w ust. 1, który posiada na własny użytek środki odurzające lub substancje psychotropowe w ilości nieznacznej. Po wielotygodniowej dyskusji, po wielu konsultacjach rząd 26 kwietnia 2005 r. zawarł w ustawie taki zapis, jaki jest we wniosku mniejszości. Zgodnie z tym zapisem sąd będzie mógł odstąpić od wymierzenia kary w stosunku do osoby posiadającej środki odurzające w nieznacznej ilości i na własny użytek, przy jednoczesnym zobowiązaniu tej osoby do uczestnictwa w programach edukacyjno-profilaktycznych lub profilaktyczno-terapeutycznych prowadzonych przez organizacje pozarządowe i zakłady opieki zdrowotnej nadzorowanych i finansowanych przez samorząd województwa. Takie rozwiązanie pozwala sądowi na indywidualne podejście do danej osoby, nie odbierając państwu możliwości walki z dilerami narkotyków, a jednocześnie stwarzając szanse na prewencyjne działania wobec posiadaczy-potencjalnych konsumentów środków odurzających. Chciałbym zaznaczyć, że wprowadzenie do ustawy ww. przepisów nie naruszy istoty obecnego prawa - nie jest to powrót do regulacji sprzed października 2000 r., czyli depenalizacji - ale pozwoli na elastyczne reagowanie w przypadku tzw. użytkowników okazjonalnych. Jeśli chodzi o pytania, które zostały zadane, o to, czy dzisiejsze prawo umożliwia kierowanie na leczenie, to owszem, umożliwia. Przedstawię jednak analizę kwestii związanych z wyrokami, jakie zapadały w związku z przestrzeganiem ustawy o narkomanii, posługując się kilkoma cyframi. Skazani prawomocnie przez sądy ogółem i skazani z ustawy o przeciwdziałaniu i zapobieganiu narkomani: rok 1999 - skazane z ustawy 2264 osoby; w 2003 r., czyli w okresie obowiązywania obecnej ustawy, jest to 9815 osób. Jest to od razu odpowiedź na pytanie pana posła Cymańskiego, jak się to ma do zachowań w praktyce. Ano w praktyce to wygląda tak, że na 9815 skazanych z ustawy na karę pozbawienia wolności, czyli jakby tę największą, jest 7785 osób. To jest ponad 75%. (Głos z sali: Kary mogą być w zawieszeniu.) Oczywiście, mogą, ale jest to kara. Bez zawieszenia jest 1489, z zawieszeniem 6296. Natomiast cały proces karny jest uruchamiany. Myślę, że to tyle. Dziękuję bardzo, panie marszałku.
Marszałek:
Dziękuję bardzo. Za chwilę przystąpimy do głosowania. Apeluję jedynie o pohamowanie emocji. Rzecz wywołuje kontrowersje na całym świecie i nie ma systemu, który jest powszechnie uznawany za lepszy od innego. Każdy to rozstrzyga wedle swojego rozumu. Przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości wraz z konsekwencją, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Oddano 346 głosów. Za wnioskiem - 169, przeciw - 174, 3 wstrzymujące się. (Oklaski)
Poseł Bolesław Piecha:
Dziękuję bardzo. Wysoki Sejmie! Mam pytanie do ministra zdrowia. Kilka miesięcy temu odbyło się tzw. posłuchanie w Ministerstwie Zdrowia. Na to posłuchanie były zaproszone osoby fizyczne oraz różne stowarzyszenia, m.in. stowarzyszenia rodziców dzieci zagrożonych czy wręcz narkomanów, stowarzyszenia, które zajmują się leczeniem, profilaktyką i edukacją. Panie Ministrze! Proszę powiedzieć jednoznacznie: Jaki był wniosek czy wynik tego posłuchania? Jaka część stowarzyszeń i osób fizycznych była przeciwko wprowadzeniu depenalizacji i łagodzeniu obecnie obowiązujących przepisów ustawy? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Zbigniew Podraza:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Pośle! Kwestię depenalizacji mamy przesądzoną, państwo przegłosowaliście. Natomiast jeśli chodzi o wysłuchanie publiczne, to faktycznie większość była za penalizacją. Poprawka, którą państwo zgłosiliście, jest utrzymaniem obecnego stanu, natomiast pozbawia ona możliwości objęcia działaniami edukacyjnymi osób, które są zagrożone uzależnieniem, a więc osób, dla których te działania są jak najbardziej wskazane. I o tym będzie decydował prokurator. Dziękuję bardzo.
Poseł Bolesław Piecha:
Dziękuję bardzo. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sytuacja jest bardzo skomplikowana. Muszę powiedzieć dwa słowa o ketaminie. Ketamina jest środkiem, który jest używany w pakietach wojskowych, w przypadku ciężko rannych żołnierzy stosuje się ją przeciwbólowo i jednocześnie wpływa ona bardzo silnie psychodepresyjnie. Z drugiej strony stosowana jest przez anestezjologów. Ketamina jest również częścią tzw. tabletek gwałtu stosowanych w dyskotekach. Ketamina w tym wykazie powinna podlegać specjalnemu nadzorowi w zakresie obrotu hurtowego i detalicznego, odpowiedniemu nadzorowi w zakresie stosowania i wpisywania do ksiąg. Natomiast nie wiem, panie ministrze, dlaczego robi się tu wyjątek właśnie w przypadku tego środka. Nie oznacza to przecież niestosowania ketaminy. Czy przypadkiem nie stoją za tym firmy farmaceutyczne, które mają określone zapasy na terytorium Polski i muszą je po prostu upłynnić? (Poruszenie na sali, oklaski)
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Zbigniew Podraza:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zgadzam się całkowicie z panem posłem, że powinna być wyłączona i taką propozycję składamy. Z tym, że jest to okres roku przejściowego (Poruszenie na sali), a jest to spowodowane... I nie tylko jest używana w anestezjologii, ale również w weterynarii. (Głos z sali: W weterynarii?) Również, tak. (Głos z sali: Choroba szalonych krów.) To może, jak państwo będziecie stosować. Jednak należy powiedzieć, że aby zafunkcjonowała, zgodnie z tym co proponuje się w pięciu unijnych krajach, w grupie substancji psychotropowych, w grupie II-P, musi być pewien okres przejściowy na dostosowanie zabezpieczenia w odniesieniu do tego leku. I np. hurtownicy muszą zapewnić warunki przechowywania zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii, co wiąże się z montowaniem krat w oknach, systemem alarmowym, drzwiami o specjalnej konstrukcji, zamykanymi co najmniej na dwa zamki o skomplikowanym mechanizmie. Dodatkowo należy zatrudnić osobę o odpowiednich kwalifikacjach, odpowiedzialną za gospodarkę substancjami kontrolowanymi. Jeśli chodzi o wytwórców, to muszą także zapewnić odpowiednie warunki przechowywania surowców i produktów finalnych, a także opracować system zabezpieczeń podczas produkcji, ustanowić osobę odpowiedzialną. Po dokonaniu oceny przez wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego podmiot występuje do głównego inspektora farmaceutyczne o wydanie zezwolenia na wytwarzanie bądź przerób substancji kontrolowanych. Życzę państwu powodzenia, jeśli w ciągu 14 dni, ci wszyscy, którzy są za to odpowiedzialni, a więc hurtownicy, wytwórcy, lekarze, lekarze weterynarii, i muszą posiadać w swoich placówkach odpowiednie zabezpieczenia, będą w stanie to wykonać. Dziękuję bardzo.
Marszałek Sejmu:
Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Zdrowia, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? W głosowaniu wzięło udział 374 posłów. Za głosowało 315, przeciw - 55, 4 posłów wstrzymało się od głosu.Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii.
